Ouderen zijn de toekomst

Marion Duimel en Ingrid Meijering
Artikel in VM Magazine (vm-online.nl)

Bijna 40% van de bevolking is op dit moment 50 plus. Wat betekent dat in de toekomst voor leden en vereniging?

Wanneer ben je oud? Belangenverenigingen voor ouderen, omroep Max en de politieke partij 50Pplus zien vijftigers als de jongste ouderen. Dat is dus bijna 40% van bevolking. Tel je alleen de 65-plussers, dan omvat de groep ruim drie miljoen inwoners. Ongeveer een op de zes mensen behoort dan tot de groep ‘oudere’. Leg je de leeftijdsgrens bij 75, dan kent Nederland momenteel zo’n 1,3 miljoen ouderen. Vooral deze laatste groep gaat flink groeien de komende decennia. In 2045 is Nederland volgens de prognoses 2,9 miljoen 75-plussers rijk. Nu maken de 75-plussers zo’n 8% van de bevolking uit, maar in 2045 is dat toegenomen tot 16%. (bron: CBS, gratis te vinden op www.statline.nl). Ouderen zijn de toekomst! In ieder geval de 75-plussers.

Lekker lang leven
Over wie wel en niet tot ‘de ouderen’ behoort, is nogal eens gesteggel. Misschien is naast het feit dat twee op de vijf mensen bij ’50 plus’ opeens in hetzelfde hokje zitten, ook een van de redenen dat het woord ‘oud’ een negatieve bijklank heeft. In een Vlaams onderzoek (door L. Taelemans, 2007) antwoordde 83% van de ondervraagde jongeren bevestigend op de vraag of ze lang wilden leven, maar slechts 19% wilde graag oud worden. Vanuit het eeuwige ‘de jeugd heeft de toekomst’ blijft de vraag ‘hoe gaan we jongeren bereiken en hoe gaan we jongeren aan ons binden’ ook voor velen de belangrijkste zoektocht. Jongeren hebben een leven voor zich en zijn interessant als klant en/of lid. Maar de groep 50-plussers blijft voorlopig in aantal groeien en de groep 75-plussers gaat de komende jaren zelfs meer dan verdubbelen. Een groep om eens nader te bekijken.

Oudsten
Allereerst het verband tussen leeftijd en sekse. Vrouwen leven doorgaans langer dan mannen. Hoe ouder, hoe hoger het aandeel vrouwen in een leeftijdsgroep. Tot 70 jaar is de verdeling gelijk, maar daarboven neemt het percentage vrouwen geleidelijk toe. Van alle 95-plussers is maar liefst 80% vrouw en 20% man. In 2015 waren er overigens in totaal 2500 mensen honderd jaar of ouder.

Niet arm
Ondanks dat door berichten in de media nog weleens het tegenovergestelde lijkt, zijn 65-plussers gemiddeld genomen het minst arm van de bevolking. Ongeveer 3% is ‘arm’ volgens het ‘niet-veel-maar-toereikend budget’ van het SCP (Armoedekaart 2016). Ter vergelijking: tussen de 18 en 45-jarigen schommelt dat rond de 8%. Bovendien zijn de ouderen het minst ontevreden over hun financiële situatie. Van de hele bevolking als geheel is 9% ontevreden over hun financiële situatie, van de 65-75-jariges is 5% ontevreden en van de 75-plussers is dat 3%.

Zelfstandig
Het aandeel ouderen in de bevolking is vooral hoog aan de randen van Nederland. Zeeuws-Vlaanderen en Limburg, maar ook het noorden van het land, zijn het meest vergrijsd. Het zelfstandig wonen door ouderen wordt nogal eens onderschat. Van 75-plussers woont 8% in een institutie zoals bijvoorbeeld een woonzorgcentrum. Het overgrote deel [92%) woont dus zelfstandig. Ook van de 95-plussers woont meer dan de helft [57%) zelfstandig.

Actief
Een kwart van de 7Splussers sport minimaal eens per week. Verder zijn veel ouderen maatschappelijk actief. Van de 65-75-jarigen doet de helft vrijwilligerswerk, van de 75-plussers is dat 29%. Betaalde arbeid doet 10% van de 65-75-jarigen en 2% van de 75-plussers. Natuurlijk zijn ouderen ook actief in verenigingen. De cijfers verschillen niet erg met die van de bevolking als geheel. Ruim een derde van de 65-75-jarigen is minimaal eens per week actief in een vereniging. Van de 75-plussers is dat 29%.

Gezond, tevreden, gelukkig
Ruim twee derde van de 65-75-jarige ervaart zijn gezondheid als (zeer) goed. Van de 75-plussers is dat ruim de helft. Met het ouder worden neemt de kans op lichamelijke beperkingen toe (10% van de 65-75-jarigen en 30% van de 75-plussers heeft een of meer beperkingen bij de zogenaamde Algemene Dagelijkse Levensverrichtingen zoals opstaan, aankleden, douchen et cetera). Het cijfer dat mensen geven aan hoe tevreden ze zijn met het leven is een 7,6 voor 75-plussers, een 7,8 zelfs voor 65-75-jarigen en voor de bevolking als geheel een 7,5. Ook het percentage mensen dat gelukkig zet te zijn, is voor alle leeftijden ongeveer gelijk. Van de 75-plussers is 86% tevreden met het leven, Bij de 65-75-jarigen ligt het zelfs nog iets hoger (89%) dan voor de hele bevolking.

Positief bekijken
De meeste ouderen voelen zich dus gezond, tevreden en gelukkig. Het is jammer dat ouderdom zo vaak met beperkingen wordt geassocieerd. Twee derde van de 75-plussers heeft bijvoorbeeld geen hulpmiddel bij het lopen dus geen rolstoel, rollator of wandelstok of iets dergelijks. Hoog tijd dus ook voor nieuwe verkeersborden want daar staan altijd kromme, schuifelende, zich aan elkaar vastklampende mensen met een wandelstok op, als er voor ‘overstekende ouderen’ gewaarschuwd wordt. Nu er steeds meer 50-, 65- en 75-plussers komen, inclusief de zogenoemde protestgeneratie die gewend is voor zichzelf op te komen, lijkt er wel het een en ander te veranderen in de beeldvorming. Er verschijnen voorzichtig commercials met een positievere en realistischere lading, zoals bijvoorbeeld de ‘lang leve oud’ reclame van Beemster kaas. Op de website paradijsvogels.nl staat een standaardrubriek ‘positive ageing’. Dat klinkt toch een stuk leuker dan anti-ageing.